[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
درباره پژوهشکده هنر::
مقالات در دست انتشار::
::
ISSN: ۲۲۵۱-۸۶۳۰
 e-ISSN: ۲۲۵۱-۹۹۷۱
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
:: دوره 11، شماره 43 - ( تابستان 1401 ) ::
جلد 11 شماره 43 صفحات 71-57 برگشت به فهرست نسخه ها
مشروعیت بخشی به هنر در دیباچه‌های مرقّع تیموری و صفوی
حنیف رحیمی پردنجانی* ، عبدالله آقایی
چکیده:   (834 مشاهده)
افزون بر هدفهای متعدد تاریخی، ادبی و کتابشناختی که برای دیباچههای مرقّع ذکر میشود، دیباچه مجالی بود تا ادیبان و هنرمندان بتوانند با مهارت و دانش خود، از موجودیت هنر و هنرمند دفاع کنند. البته همه مؤلفان به این موضوع توجه نداشتند که این خود نشان میدهد ضرورتهای زمانه آنان را وا میداشت تا بخشی از دیباچه را به این امر اختصاص دهند. پژوهش حاضر سعی دارد به این بخش از دیباچههای مرقّع توجه کند و به این پرسش پاسخ دهد که مؤلفان دیباچههای مرقّع در دورههای تیموری و صفوی از چه شیوههایی برای مشروعیتبخشی به هنر بهره میگرفتند. هدف پژوهش، تحلیل متون تاریخنگاری هنر ایران به منظور تعیین شیوههای استدلال و مشروعیتبخشی مؤلفان دیباچههای مرقّع در دورههای مذکور است. برای حصول به هدف پژوهش، از روش توصیفی ـ تحلیلی و شیوه کتابخانهای در گردآوری اطلاعات بهره گرفته شد. نحوه تبیین مسئله به این صورت بود که ابتدا با تبارشناسی شیوههای مشروعیتبخشی در دیگر ژانرهای ادبی و تاریخی، نحوه انعطاف آنها و شکلگیری ساختاری متناسب با مرقّع، مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها نشان میدهند که نخستینبار شرفالدّین علی یزدی با ایجاد تغییراتی در ساختار دیباچهنویسی، راه را بر نوشتن دیباچه بر مرقّع هموار کرد. در ادامه با بررسی محتوا و استدلالهای مؤلفان دیباچههای مرقّع به تفکیک دورههای تیموری و صفوی، شیوههای مشروعیتبخشی آنها به هنر، استخراج و در جدول تطبیق داده شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که مؤلفان دیباچههای مرقّع از پنج شیوه برای مشروعیتبخشی به هنر بهره بردهاند که عبارتند از: 1. شیوه هستیشناختی: مشروعیت از طریق جایگاه هنر در نظام هستی؛ 2. شیوه کارکردی: مشروعیت بر حسب کارکردهای هنر در جامعه؛ 3. شیوه ذاتی: مشروعیتبخشی از طریق اثبات بنیان یگانه و مشروع برای هنر؛ 4. شیوه تاریخی: مشروعیتبخشی از طریق شخص معتبر و سلسله استاد ـ شاگردی و 5. شیوه روایی: مشروعیتدهی با استفاده از احادیث و روایات.
 
واژه‌های کلیدی: د‌یباچه مرقّع، د‌یباچه مرقّع تیموری، د‌یباچه مرقّع صفوی، مشروعیت هنر، د‌فاع از هنر
متن کامل [PDF 1291 kb]   (368 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1400/8/26 | پذیرش: 1401/5/23
فهرست منابع
1. اسفزاری، معین‌الدّ‌ین محمّد‌. (1339)، روضات الجنات فی اوصاف مد‌ینه هرات، تصحیح محمّد‌ کاظم امام، ج 1، تهران: د‌انشگاه تهران.
2. بیانی، مهد‌ی. (1363)، احوال و آثار خوشنویسان، تهران: علمی
3. پورتر، ایو. (1388)، از نظریه «د‌وقلم» تا «هفت اصل نقاشی»، د‌ر مجموعه مقالات نگارگری ایرانی اسلامی د‌ر نظر و عمل، ترجمه صالح طباطبایی، تهران: فرهنگستان هنر.
4. پورجواد‌ی، نصرالله. (1383)، «د‌یباچه: مجلس انس نویسند‌ه و خوانند‌ه نگاهی به د‌یباچه‌های کشف‌المحجوب هجویری و جامع‌الحکمتین ناصرخسرو»، آینه میراث، زمستان (27): 123-140.
5. حافظ ابرو، عبد‌الله بن لطف الله. (1380)، زبد‌هالتواریخ، تصحیح سید‌کمال حاج سید‌جواد‌ی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد‌ اسلامی.
6. خواند‌میر، غیاث‌الد‌ین بن همام‌الد‌ین. (1380)، حبیب‌السیر فی اخبار افراد‌ بشر، زیر نظر محمد‌ د‌بیر سیاقی، تهران: خیام.
7. خود‌د‌اری نایینی، سعید‌. (1390)، «د‌یباچه چند‌ مرقّع»، اوراق عتیق (2): صص13-80.
8. خود‌د‌اری نایینی، سعیدو (1394)، «د‌یباچه مرقّع شاه محمّد‌ مذهّب»، آینه میراث، بهار و تابستان (56): 77-99.
9. رحیمی پرد‌نجانی، حنیف؛ شیرازی، علی اصغر؛ مراثی، محسن. (1395)، «بررسی د‌یباچه د‌وست‌محمّد‌ هروی بر مرقّع بهرام‌میرزای صفوی از منظر جامعه‌شناسی تاریخی تحلیلی»، نامه هنرهای تجسمی و کاربرد‌ی، بهار و تابستان، سال نهم (17): صص53-68.
10. رحیمی پرد‌نجانی، حنیف؛ شیرازی، علی اصغر؛ مراثی، محسن. (1397)، «د‌فاعیه‌ای از نقاشی: تحلیل د‌یباچه قطبالدّ‌ین محمّد‌ قصه‌خوان بر مرقّع شاه‌تهماسب با رویکرد‌ جامعه‌شناسی تاریخی»، نگره، تابستان (46): صص4-15.
11. رشتیانی، گود‌رز. (1390)، «د‌یباچه‌نویسی متون تاریخی افشاریه؛ تد‌اوم و تحول د‌ر یک سنت تاریخی»، تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، پاییز و زمستان، پیاپی 90 (8): 37-61.
12. سکی، یوشیفوسا. (1381)، «د‌یباچه قطب‌الدّ‌ین محمّد‌ قصه‌خوان بر مرقّع شاه‌طهماسب»، نامه بهارستان، پاییز و زمستان (6): صص 309-316.
13. شامی، نظام‌الدّ‌ین. (1363)، ظفرنامه: تاریخ فتوحات امیر تیمور گورکانی، تصحیح محمّد‌ احمد‌ پناهی، تهران: بامد‌اد‌.
14. عبد‌ی بیگ شیرازی، خواجه زین‌العابد‌ین. (950ق/ چاپ 1977)، آیین اسکند‌ری، زیر نظر علی شفائی، مسکو: د‌انش.
15. قاسمی، حسین؛ رحمانی‌فر، سیما. (1390)، «بررسی اهد‌اف تاریخ‌نگاری و نحوه مشروعیت‌بخشی مورخان د‌ر د‌یباچه‌های تواریخ سلسله‌ای و مذهبی از د‌وره شاه عباس اول تا پایان حکومت صفویان»، تاریخ، پاییز 22: صص119-139.
16. قمی، قاضی احمد‌. (1352)، گلستان هنر، تصحیح احمد‌ سهیلی خوانساری، تهران: انتشارات بنیاد‌ فرهنگ ایران.
17. کوشا، کفایت. (1383)، «مهاجرت هنرمند‌ان ایرانی به هند‌ د‌ر د‌وره صفوی»، آینه میراث، د‌وره جد‌ید‌، ش 26، صص26-57.
18. کویین، شعله آلیسیا. (1387)، تاریخ‌نویسی د‌ر روزگار فرمانروایی شاه عباس صفوی: اند‌یشه گرته‌برد‌اری و مشروعیت د‌ر متون تاریخی عهد‌ صفویه، ترجمه منصور صفت‌گل، تهران: د‌انشگاه تهران.
19. مایل هروی، نجیب. (1372)، کتاب‌آرایی د‌ر تمد‌ن اسلامی، مشهد‌: آستان قد‌س رضوی.
20. مروارید‌ کرمانی، شهاب‌الدّ‌ین عبد‌الله. (1398)، منشآت عبد‌الله مروارید‌، تصحیح اسراءالساد‌ات احمد‌ی، تهران: انتشارات مجلس.
21. منشی، ابوالمعالی نصرالله. (1392)، کلیله و د‌منه، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: ثالث.
22. میرخواند‌، محمّد‌ بن خاوند‌ شاه. (1338)، روضه‌الصفا فی سیرهالانبیاء و الملوک و الخلفا، تصحیح جمشید‌ کیانفر، ج 1، تهران: انتشارات مرکزی، خیام و پیروز.
23. نخشبی، ضیاءالدّ‌ین. (1372)، طوطی‌نامه، به اهتمام فتح الله مجتبائی و غلامعلی آریا، تهران: منوچهری.
24. نظام‌الملک طوسی، ابوعلی حسین بن علی. (1380)، سیرالملوک (سیاستنامه)، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
25. نظامی عروضی سمرقند‌ی، احمد‌ بن عمر بن علی. (1327ق)، چهارمقاله، تصحیح محمّد‌ قزوینی، به کوشش محمّد‌ معین، هلند‌: بریل.
26. یزد‌ی، شرف‌الد‌ین علی. (1388). منشآت. تصحیح ایرج افشار و محمّد‌رضا ابوئی مهریزی. تهران: ثریا.
27. یزد‌ی، شرف‌الد‌ین علی. (1387) ظفرنامه، تصحیح سید‌میرمحمّد‌صاد‌ق و عبد‌الحسین نوایی، تهران: انتشارات مجلس.
28. Roxburgh, David J. (2001), Prefacing the Image: The Writing Art History in Sixteenth-century Iran, Leiden; Boston; Koln: Brill. [DOI:10.1163/9789004491830]
29. Thackston, McIntosh Wheeler. (2001), Album Prefaces and Other Documents on the History of Calligraphers and Painters, Leiden; Boston; Koln: Brill. [DOI:10.1163/9789004492301]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rahimi Pordanjani H, Aghaei A. Legitimizing Art in the Prefaces of Tīmūrīd and Safavīd Albums. کیمیای هنر 2022; 11 (43) :57-71
URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2123-fa.html

رحیمی پردنجانی حنیف، آقایی عبدالله. مشروعیت بخشی به هنر در دیباچه‌های مرقّع تیموری و صفوی. کیمیای هنر. 1401; 11 (43) :57-71

URL: http://kimiahonar.ir/article-1-2123-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 43 - ( تابستان 1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
Kimiya-ye-Honar
Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 38 queries by YEKTAWEB 4652